در دنیای امروز که فناوری اطلاعات به‌سرعت در حال تحول است، مفاهیمی مانند اتوماسیون، استقرار مستمر (Continuous Deployment) و زیرساخت به‌عنوان کد (Infrastructure as Code) به بخش جدایی‌ناپذیر توسعه نرمافزار تبدیل شده‌اند. یکی از مهمترین نقش‌ها در این میان، نقش دواپس (DevOps) است؛ رویکردی که فاصله بین تیمهای توسعه (Development) و عملیات (Operations) را از میان برمی‌دارد و هدف آن افزایش سرعت تحویل، پایداری نرمافزار و کاهش خطاهاست.
با این حال، راه‌اندازی و نگهداری تیم دواپس داخلی برای بسیاری از شرکتهای کوچک و متوسط دشوار و پرهزینه است. به همین دلیل، مفهوم برونسپاری دواپس یا «DevOps Outsourcing» به یکی از روندهای محبوب در صنعت فناوری تبدیل شده است. این رویکرد به شرکتها اجازه می‌دهد تا به‌جای استخدام نیروی تمام‌وقت، وظایف مرتبط با دواپس را به شرکتهای متخصص واگذار کنند. اما سؤال مهمی که مدیران مطرح میکنند این است که هزینهی برونسپاری دواپس چقدر است و آیا این گزینه در مقایسه با استخدام داخلی، از نظر اقتصادی بهصرفه محسوب میشود یا خیر؟
در این مقاله، به‌صورت جامع به بررسی ساختار هزینه‌ها، مزایا، چالشها و مدلهای قیمتگذاری برون سپاری دواپس برای شرکتهای کوچک و متوسط می‌پردازیم تا دید روشنی برای تصمیم‌گیری فراهم شود.
مفهوم برونسپاری دواپس و مزایای آن
پیش از آنکه درباره‌ی هزینه صحبت کنیم، لازم است درک دقیقی از مفهوم برونسپاری دواپس داشته باشیم. برونسپاری دواپس به معنای سپردن تمام یا بخشی از فعالیت‌های مرتبط با پیاده‌سازی، مدیریت و نگهداری فرآیندهای دواپس به یک تیم یا شرکت خارجی است. این فعالیتها می‌تواند شامل استقرار زیرساخت، مانیتورینگ سیستم‌ها، خودکارسازی استقرارها، مدیریت سرورها، تنظیم CI/CD، بهینهسازی امنیت و مدیریت منابع ابری باشد.
برای شرکتهای کوچک و متوسط، راه‌اندازی یک تیم دواپس داخلی معمولاً هزینه‌بر و زمان‌بر است. استخدام متخصصان باتجربه‌ی دواپس، خرید ابزارهای مرتبط و نگهداری زیرساخت‌ها می‌تواند فشار مالی زیادی وارد کند. برونسپاری این خدمات به شرکتهای حرفهای، بهویژه شرکت‌هایی که تجربهی همکاری با پروژههای متنوع دارند، راهکاری هوشمندانه برای کاهش هزینه‌ها و بهره‌مندی از تخصص بالا محسوب میشود.
مزایای برونسپاری دواپس تنها به صرفهجویی مالی محدود نمی‌شود. شرکتها میتوانند از تجربه و تخصص تیمهای متخصص بهره‌مند شوند که قبلاً پروژههای مشابه را پیاده‌سازی کرده‌اند. این امر ریسک خطا را کاهش داده و سرعت راه‌اندازی فرآیندهای خودکارسازی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، با برونسپاری، شرکتها نیازی به نگرانی در مورد استخدام، آموزش، بیمه یا حقوق ثابت کارکنان دواپس ندارند. به این ترتیب، منابع داخلی میتوانند بر روی اهداف تجاری و توسعه محصول تمرکز کنند.خدمات دواپس با یکپارچه‌سازی توسعه و عملیات، به کاهش هزینه و افزایش کارایی کمک میکند و مستقیماً با بررسی هزینه برونسپاری دواپس برای شرکتهای کوچک و متوسط مرتبط است.
عوامل مؤثر بر تعیین هزینه برونسپاری
هزینهی برونسپاری دواپس یک عدد ثابت برای همه‌ی سازمان‌ها نیست، بلکه به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از مهمترین این عوامل، دامنه‌ی کاری است. اگر سازمان صرفاً به یک مشاوره‌ی اولیه برای طراحی زیرساخت نیاز داشته باشد، هزینه بسیار کمتر از زمانی خواهد بود که بخواهد مدیریت کامل زیرساخت و استقرار خودکار را به تیم برون‌سپاری‌شده بسپارد.
عامل دوم، اندازه و پیچیدگی پروژه است. شرکتهای نرم‌افزاری کوچک با چند سرویس محدود معمولاً به تنظیمات ساده‌تری نیاز دارند، در حالی که شرکتهای متوسط با چندین محیط توسعه و تولید (Production / Staging / Test) به ساختارهای پیچیده‌تر و تیم پشتیبانی گسترده‌تری نیاز دارند.
عامل دیگر، زیرساخت مورد استفاده است. پروژه‌هایی که در فضای ابری مانند AWS، Azure یا Google Cloud اجرا می‌شوند، معمولاً نیازمند مهارت‌های خاص و هزینههای متفاوتی نسبت به زیرساخت‌های داخلی (On-Premises) هستند. استفاده از فناوریهای خاص مانند Kubernetes، Terraform یا Jenkins نیز ممکن است هزینه‌ها را افزایش دهد، زیرا نیاز به متخصصان با مهارت‌های پیشرفته دارد.
همچنین، مدت‌زمان قرارداد و نوع همکاری نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت دارد. برخی شرکتها به‌صورت پروژهای (مثلاً پیاده‌سازی اولیه CI/CD) قرارداد می‌بندند، در حالی که برخی دیگر خدمات مستمر پشتیبانی و مانیتورینگ را دریافت میکنند. همکاری بلندمدت معمولاً هزینهی ماهانه‌ی کمتری نسبت به قراردادهای کوتاه‌مدت دارد، اما مجموع هزینه در طول زمان بیشتر خواهد بود.
در نهایت، محل جغرافیایی شرکت ارائهدهنده خدمات نیز اهمیت دارد. شرکتهای اروپایی و آمریکایی معمولاً هزینههای بالاتری دریافت میکنند، در حالی که برونسپاری به شرکتهای آسیایی مانند هند، لهستان یا ایران می‌تواند هزینه‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.بهینهسازی زیرساخت فناوری اطلاعات نقش مهمی در کاهش هزینههای برونسپاری دواپس دارد و برای شرکتهای کوچک و متوسط بسیار حیاتی است.
مقایسه هزینه برونسپاری و استخدام داخلی
یکی از پرسش‌های کلیدی مدیران فناوری اطلاعات این است که آیا برونسپاری دواپس نسبت به استخدام نیروی داخلی مقرون‌به‌صرفه‌تر است یا خیر. برای پاسخ دقیق به این سؤال، باید هر دو گزینه را از نظر هزینه، انعطاف‌پذیری و کیفیت خدمات مقایسه کنیم.
استخدام داخلی معمولاً شامل هزینههای مستقیم مانند حقوق، بیمه، مالیات و مزایا است، اما هزینههای غیرمستقیم نیز دارد؛ از جمله آموزش، ابزارهای کاری، فضا و تجهیزات اداری. در حالی که برونسپاری این هزینه‌ها را حذف یا کاهش می‌دهد، زیرا شرکت ارائه‌دهنده‌ی خدمات مسئول تأمین نیروی انسانی، ابزارها و زیرساخت‌های لازم است.
به‌طور میانگین، حقوق یک مهندس دواپس با تجربه در بازار جهانی بین ۶۰ تا ۱۲۰ هزار دلار در سال است. در مقابل، هزینهی برونسپاری خدمات دواپس برای همان حجم کار ممکن است بین ۲۰ تا ۶۰ درصد این مقدار باشد. بهویژه برای شرکتهای کوچک که پروژههای کوتاه‌مدت یا مقطعی دارند، برونسپاری به‌مراتب اقتصادی‌تر است، چون تنها برای زمان مورد نیاز هزینه پرداخت میشود.
از سوی دیگر، در استخدام داخلی، سازمان کنترل کامل بر فرآیندها دارد و در بلندمدت می‌تواند تیمی پایدار و هماهنگ با فرهنگ سازمانی ایجاد کند. اما این گزینه برای شرکتهای کوچک که توانایی پرداخت مستمر حقوق‌های بالا را ندارند، ممکن است منطقی نباشد. بنابراین، انتخاب بین برونسپاری و استخدام داخلی باید بر اساس اهداف، بودجه و مقیاس فعالیت سازمان انجام شود.مهاجرت پایگاه داده بخشی از فرآیند دواپس است که در بررسی هزینه برونسپاری دواپس برای شرکتهای کوچک و متوسط باید به دقت ارزیابی شود.
مدلهای قیمتگذاری خدمات دواپس
شرکتهای ارائه‌دهنده‌ی خدمات دواپس معمولاً از مدلهای قیمتگذاری متفاوتی استفاده میکنند که هر کدام برای نیازهای خاصی مناسب هستند. انتخاب مدل مناسب، تأثیر مستقیمی بر هزینهی نهایی دارد.
یکی از رایج‌ترین مدل‌ها، قیمتگذاری ساعتی (Hourly Rate) است. در این روش، هزینه بر اساس تعداد ساعت‌هایی که تیم روی پروژه کار میکند محاسبه میشود. این مدل برای پروژههای کوتاه‌مدت یا کارهای مشاوره‌ای بسیار مناسب است، زیرا انعطاف‌پذیری بالایی دارد. نرخ ساعتی مهندسان دواپس بسته به تجربه و موقعیت جغرافیایی بین ۲۵ تا ۱۵۰ دلار متغیر است.
مدل دیگر، قیمتگذاری پروژهای (Fixed Price) است که در آن شرکت بر اساس دامنه‌ی مشخصی از کارها، مبلغی ثابت تعیین میکند. این روش برای پروژه‌هایی مناسب است که محدوده و اهداف آن‌ها از ابتدا واضح باشد، مثلاً طراحی و راه‌اندازی یک سیستم CI/CD جدید.
برخی شرکتها از مدل اشتراکی یا ماهانه (Subscription-Based) استفاده میکنند. در این حالت، سازمان به‌صورت ماهانه مبلغ ثابتی پرداخت میکند و در ازای آن از مجموعهای از خدمات مانند مانیتورینگ، پشتیبانی ۲۴ ساعته و به‌روزرسانی زیرساخت بهره‌مند میشود. این مدل برای شرکت‌هایی که به پشتیبانی مستمر نیاز دارند بسیار مفید است.
مدل چهارم، مدل ترکیبی (Hybrid) است که ترکیبی از مدل ساعتی و اشتراکی محسوب میشود. به‌عنوان مثال، ممکن است شرکت ماهانه هزینه‌ای ثابت برای پشتیبانی عمومی بپردازد و برای پروژههای خاص هزینهی جداگانه بر اساس ساعات صرف‌شده پرداخت کند.
انتخاب مدل مناسب بستگی به نوع نیاز سازمان و بودجهی در دسترس دارد، اما به‌طور کلی مدل اشتراکی و ترکیبی برای شرکتهای کوچک و متوسط، تعادل مناسبی بین هزینه و انعطاف‌پذیری ایجاد میکند.
ریسک‌ها و چالش‌های احتمالی
هرچند برونسپاری دواپس مزایای زیادی دارد، اما بدون چالش نیست. یکی از مهمترین ریسک‌ها، وابستگی بیش از حد به شرکت خارجی است. اگر فرآیندها و مستندات به‌طور کامل در اختیار تیم برونسپاری باشد، در صورت قطع همکاری، سازمان ممکن است با مشکلاتی در انتقال دانش یا ادامه‌ی کار روبه‌رو شود.
چالش دیگر، مسائل امنیتی و محرمانگی داده‌ها است. تیمهای دواپس معمولاً به سرورها، پایگاه‌داده‌ها و تنظیمات زیرساختی دسترسی دارند. در نتیجه، انتخاب شرکتی که دارای استانداردهای امنیتی بالا و قراردادهای محرمانگی دقیق باشد، حیاتی است.
همچنین ممکن است اختلاف زمانی و فرهنگی میان تیم داخلی و تیم برونسپاری وجود داشته باشد. تفاوت در زبان، شیوه‌ی ارتباط یا منطقه‌ی زمانی می‌تواند بر هماهنگی تیم‌ها اثر بگذارد. برای رفع این مشکل، باید از ابزارهای مدیریت پروژه و ارتباطی مؤثر مانند Slack، Jira یا Microsoft Teams استفاده شود و جلسات منظم هماهنگی برگزار گردد.
از دیگر چالشها، عدم شفافیت در هزینه‌ها است. برخی شرکتها هزینههای پنهان مانند پشتیبانی اضافه یا تغییر دامنه پروژه را جداگانه محاسبه میکنند. بنابراین، باید پیش از عقد قرارداد، جزئیات هزینه‌ها و محدوده خدمات دقیقاً مشخص شود تا از سوءتفاهم جلوگیری گردد.
با وجود این ریسک‌ها، با انتخاب آگاهانه و مدیریت صحیح، میتوان مزایای برونسپاری دواپس را به‌مراتب بیش از چالش‌های آن کرد.ریکاوری داده‌های حجیم از چالش‌های اساسی مدیریت اطلاعات است که با به‌کارگیری روش‌های دواپس می‌تواند سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر انجام شود.
نحوه انتخاب شرکت مناسب برای برونسپاری
انتخاب شرکت مناسب برای برونسپاری دواپس مهمترین عامل موفقیت در این مسیر است. پیش از هر چیز، باید مشخص شود که هدف اصلی از برونسپاری چیست. آیا شرکت به دنبال کاهش هزینه‌هاست یا تمرکز بر بهبود عملکرد و سرعت توسعه؟ پاسخ به این سؤال مسیر انتخاب را روشن‌تر میکند.
شرکت مناسب باید تجربهی عملی در پروژههای مشابه داشته باشد. بررسی نمونه‌کارها، مطالعه‌ی گزارش‌های موفقیت (Case Studies) و گفت‌وگو با مشتریان قبلی می‌تواند معیار خوبی برای ارزیابی باشد. همچنین، وجود مهارت در ابزارهای محبوب دواپس مانند Docker، Kubernetes، Jenkins، GitLab CI/CD و Terraform نشان‌دهنده‌ی توانایی فنی شرکت است.
موضوع پشتیبانی و ارتباط مستمر نیز اهمیت زیادی دارد. شرکت‌هایی که تنها در مرحله‌ی پیاده‌سازی فعال هستند ولی پشتیبانی بعدی ارائه نمی‌دهند، ممکن است در بلندمدت برای سازمان مشکل‌ساز شوند. در مقابل، شرکت‌هایی که خدمات مانیتورینگ و پاسخ سریع به حوادث ارائه میدهند، گزینه‌ی مطمئن‌تری محسوب می‌شوند.
علاوه بر مهارت فنی، شرکت انتخابی باید از نظر امنیت اطلاعات، شفافیت مالی و انعطاف در قراردادها قابل اعتماد باشد. قرارداد باید شامل بندهای مشخص درباره‌ی حفظ داده‌ها، مالکیت کدها و هزینههای دقیق باشد. برخی شرکتها حتی گزینه‌ی انتقال دانش به تیم داخلی را نیز ارائه میدهند تا در آینده وابستگی کاهش یابد.
در نهایت، معیار موفقیت در برونسپاری دواپس تنها هزینهی کمتر نیست، بلکه توانایی ایجاد یک همکاری بلندمدت، شفاف و کارآمد است که به رشد پایدار سازمان منجر شود.
جمع‌بندی و راهکار کاهش هزینه‌ها
برونسپاری دواپس برای شرکتهای کوچک و متوسط فرصتی طلایی برای بهره‌مندی از تخصص بالا با هزینه‌ای منطقی‌تر است. در حالی که استخدام تیم داخلی نیاز به سرمایه‌گذاری قابل توجهی دارد، برونسپاری انعطاف‌پذیری بیشتری فراهم میکند و شرکتها میتوانند تنها برای خدمات موردنیاز خود هزینه بپردازند.
برای کاهش هزینه‌ها در برونسپاری، چند راهکار کلیدی وجود دارد. نخست، تعریف دقیق نیازها و دامنه پروژه پیش از عقد قرارداد است. هرچه اهداف و محدوده خدمات شفاف‌تر باشد، احتمال افزایش هزینههای پیش‌بینی‌نشده کاهش می‌یابد. دوم، انتخاب مدل قیمتگذاری مناسب بر اساس نوع پروژه است؛ مدل اشتراکی برای پشتیبانی مستمر و مدل پروژهای برای کارهای مقطعی می‌تواند تعادل خوبی ایجاد کند.
همچنین، انتخاب شرکت‌هایی از مناطق جغرافیایی با هزینهی نیروی کار پایین‌تر می‌تواند در کاهش هزینه‌ها مؤثر باشد، البته به شرط آنکه کیفیت فنی حفظ شود. در نهایت، سازمان‌ها باید فرآیند انتقال دانش و مستندسازی داخلی را جدی بگیرند تا در صورت تغییر پیمانکار، وابستگی کامل به تیم خارجی نداشته باشند.
در مجموع، برونسپاری دواپس اگر با برنامه‌ریزی و انتخاب آگاهانه انجام شود، نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه بهرهوری، امنیت و سرعت توسعه را نیز افزایش می‌دهد. شرکتهای کوچک و متوسط با استفاده از این رویکرد میتوانند در سطحی برابر با رقبای بزرگ‌تر رقابت کنند، بدون آنکه نیاز به صرف هزینههای سنگین برای زیرساخت داخلی داشته باشند.
سخن پایانی
در نهایت، برونسپاری دواپس را میتوان یکی از تصمیمات هوشمندانه برای شرکتهای کوچک و متوسط دانست که می‌خواهند از فناوریهای مدرن بهره ببرند بدون آنکه هزینهی گزافی برای استخدام و نگهداری تیم داخلی بپردازند. این رویکرد، فرصت استفاده از دانش و تجربهی متخصصان حرفهای را فراهم میکند و به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تمرکز خود را بر رشد کسب‌وکار و توسعه محصول اصلی بگذارند.
با برونسپاری دواپس، شرکتها میتوانند بهرهوری بیشتری در فرآیندهای توسعه، استقرار و نگهداری نرمافزار بهدست آورند. علاوه بر کاهش هزینه‌ها، کیفیت و سرعت عملیات نیز به شکل محسوسی افزایش می‌یابد. با این حال، انتخاب شریک مناسب و قرارداد شفاف نقش حیاتی در موفقیت این مسیر دارد. اگر شرکت ارائهدهنده از استانداردهای امنیتی، دانش فنی بالا و تجربه عملی برخوردار باشد، ریسک‌ها به حداقل می‌رسند و همکاری به نتیجه‌ای پایدار تبدیل میشود.
در نهایت، میتوان گفت برونسپاری دواپس نه‌تنها یک انتخاب اقتصادی بلکه یک استراتژی رشد بلندمدت است که به شرکتها کمک میکند در فضای رقابتی فناوری اطلاعات، چابک‌تر، کارآمدتر و آینده‌نگرتر عمل کنند. سازمان‌هایی که امروز به‌صورت هوشمندانه از این راهکار بهره میگیرند، فردا در بازار دیجیتال پیشرو خواهند بود.جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله روش کاهش هزینههای پشتیبانی شبکه‌های کامپیوتری را مطالعه کنید.
سؤالات متداول
۱. برونسپاری دواپس دقیقاً شامل چه خدماتی میشود؟
برونسپاری دواپس شامل مجموعهای از فعالیتها در حوزهی استقرار، مانیتورینگ، بهینهسازی زیرساخت، امنیت، مدیریت CI/CD، مجازیسازی و اتوماسیون فرآیندهای توسعه است. شرکتهای ارائهدهنده این خدمات، تمام یا بخشی از چرخهی عملیات را برعهده میگیرند تا تیم داخلی سازمان بتواند بر تولید نرمافزار تمرکز کند.
۲. هزینه برونسپاری دواپس چگونه محاسبه میشود؟
هزینهی برونسپاری دواپس بسته به نوع پروژه، حجم کار، فناوریهای مورد استفاده و مدل قرارداد متفاوت است. معمولاً شرکتها از یکی از مدلهای قیمتگذاری ساعتی، پروژهای یا اشتراکی استفاده میکنند. پروژههای کوچک ممکن است چند هزار دلار هزینه داشته باشند، در حالی که پروژههای بلندمدت و پیچیده هزینههای بالاتری خواهند داشت.
۳. آیا برونسپاری دواپس برای شرکتهای کوچک واقعاً بهصرفه است؟
بله، بهویژه برای استارتاپها و شرکتهای کوچک که بودجهی محدودی دارند. این شرکتها میتوانند از تجربهی تیمهای حرفهای بهره ببرند بدون آنکه نیازی به پرداخت حقوق و مزایای ثابت داشته باشند. در واقع، با پرداخت هزینه متناسب با نیاز واقعی، بهرهوری بیشتری نسبت به استخدام داخلی بهدست میآید.
۴. بزرگترین ریسک برونسپاری دواپس چیست و چگونه میتوان آن را کنترل کرد؟
مهمترین ریسک، وابستگی بیش از حد به تیم برونسپاری و نگرانی درباره امنیت دادههاست. برای جلوگیری از این مشکل، باید در قرارداد بندهای مشخصی درباره محرمانگی اطلاعات، مالکیت کدها و انتقال دانش گنجانده شود. انتخاب شرکت معتبر با سابقهی فنی قوی نیز از بروز این چالشها جلوگیری میکند.
۵. آیا امکان ترکیب برونسپاری و تیم داخلی وجود دارد؟
بله، بسیاری از شرکتها از مدل ترکیبی استفاده میکنند؛ یعنی بخشهایی از فرآیند دواپس مانند طراحی CI/CD را برونسپاری میکنند اما پشتیبانی و مانیتورینگ را درون شرکت انجام میدهند. این رویکرد تعادل خوبی بین کنترل داخلی و صرفهجویی اقتصادی ایجاد میکند و به مرور زمان باعث انتقال دانش فنی به تیم داخلی میشود.